Onlangs was het voorpaginanieuws in de krant: Cybercriminelen die klanten van de bank Knab opgelicht hadden door ze te laten inloggen op een valse inlogpagina. Het bleek dat de oplichting eenvoudig te voorkomen was geweest.
De criminelen hadden een overtuigende nepsite gemaakt. De domeinnaam leek op het eerste gezicht sterk op de echte domeinnaam van Knab. Ze hadden zelfs gezorgd voor een officieel SSL-certificaat bij die valse domeinnaam. Maar het belangrijkse onderdeel van de constructie was dat de daders hadden gezorgd dat hun nepsite in de Google zoekresultaten boven de echte site van Knab kwam te staan. Dat hadden ze bereikt door een betaalde advertentie te plaatsen bij Google.
De gedupeerde klanten waren allemaal op de nepsite terechtgekomen door op deze advertentie te klikken. Hierin zit meteen ook de les die uit deze gebeurtenissen te leren valt. Als je een belangrijke site wilt bezoeken, bijvoorbeeld waar je je bankzaken kunt regelen, dan moet je zeker weten dat je op het juiste webadres terechtkomt. En de beste manier om daar zeker van te zijn, is door dit zelf in te tikken in de adresbalk. Heel logisch eigenlijk. Waardoor ging het dan toch mis?
Helaas is het niet in elke browser even duidelijk of een venster een zoekvenster of een adresbalk is. Ook zijn die twee functies vaak gecombineerd in één venster. Dit meestal wel aan te passen via de instellingen van de browser, maar niet iedereen verdiept zich hierin. Het gevolg van deze onduidelijkheid was dat de gedupeerde klanten via een zoekresultaat naar de website gingen. In dit geval een gemanipuleerd zoekresultaat.
Wat is het advies van de Webcompagnons?
Allereerst een vuistregel: als er meerdere vensters zichtbaar zijn, tik het webadres dan in het venster linksboven, dat deel uitmaakt van de werkbalk van de webbrowser. Dit is in de regel de adresbalk. Kies NIET een venster dat zich bevindt op de pagina.
Houd verder het volgende in de gaten:
Als je in de adresbalk een correct, bestaand webadres intikt, dan kom je rechtstreeks op de betreffende website terecht. Je zult geen lijst met zoekresultaten te zien krijgen. Tik je een niet-bestaand webadres in, dan krijg je een foutmelding te zien.
Als je een bestaand webadres invoert in een zoekvenster, dan word je NOOIT rechtstreeks naar die website geleid. Je zult een lijst met zoekresultaten te zien krijgen waarin de betreffende website als het goed is zal voorkomen - maar hij staat temidden van allerlei andere resultaten die erop lijken. En die andere resultaten kunnen zelfs hoger op de pagina staan. Bijvoorbeeld als er betaald is om met een advertentie bovenaan te staan. Of als de website nog niet lang bestaat - dan is hij nog niet voldoende geïndexeerd door de zoekmachines.
Als je een webadres intikt in een gecombineerd adres- en zoekveld, dan gebeurt het volgende: als het webadres correct is, zul je meteen naar de site toegaan. Is het een niet-bestaand webadres, dan krijg je een lijst met zoekresultaten.
Het is op zich geen ramp om via zoekresultaten of een advertentie naar een website te gaan. Maar dan moet je zelf goed controleren waar je terechtgekomen bent. Dat is wat deze klanten van Knab niet gedaan hadden. En dát ze dat niet gedaan hadden, komt door twee dingen. In de eerste plaats door de overtuigende overenkomsten met de echte site. En in de tweede plaats doordat veel mensen onvoldoende beseffen wat nu eigenlijk het verschil is tussen de adresbalk en een zoekvenster. Of tussen het zelf intikken van een adres en het aanklikken van een adres in een lijst met zoekresultaten.
Tot slot nog een simpele tip: als je het lastig vindt om elke keer dat hele adres in te tikken, dan kun je het adres ook bewaren als bladwijzer of favoriet in je browser (de benaming verschilt per browser). Maar zorg dan wel dat je het webadres goed controleert voordat je het opslaat.